Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΚΟΣΜΑΣ
Μια μέρα, όπως η σημερινή πριν εκατό χρόνια, στις 10 Νοέμβρη 1924, η Καβάλα ζούσε εφιαλτικές στιγμές . Όλη η πόλη ήταν στους δρόμους. Οι Καπνεργάτες και οι οικογένειες τους διαμαρτύρονταν για την ενέργεια του Καπνεμπόρου Γρηγοριάδη να παρακάμψει την απαγόρευση εξαγωγής ανεπεξέργαστου καπνού. Η διαδήλωση βάφτηκε με αίμα, μετά τις σφοδρές συγκρούσεις των καπνεργατών με τον Στρατό και την Χωροφυλακή. Έχασαν τη ζωή τους μια καπνεργάτρια κι ένας αξιωματικός της χωροφυλακής. Η Καβάλα διέθετε εκείνη την εποχή 160 περίπου καπνομάγαζα, που αποτελούσαν τη βασική πηγή εισοδήματος των κατοίκων τους, οι περισσότεροι εξ αυτών, μετά το 1922, προσφυγικής καταγωγής. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την έλευση των προσφύγων οι συνθήκες εργασίες ήταν σε βάρος των εργατών και ειδικά των καπνεργατών μια και τα άφθονα εργατικά χέρια ζητούσαν απεγνωσμένα δουλειά . Οι Καπνέμποροι ήθελαν περισσότερα κέρδη . Η “σπίθα” της διαμαρτυρίας και της αγανάκτησης ήταν η απόφαση του καπνεμπόρου Γρηγοριάδη να προχωρήσει -κατόπιν κρατικής άδειας- σε μεταφορά ανεπεξέργαστων καπνών στο Βόλο. Ομάδα κομμουνιστών καπνεργατών ματαίωσε τη διαδικασία της φόρτωσης, προκαλώντας την επέμβαση στρατού και χωροφυλακής που βρέθηκε στο πλευρό των Καπνεμπόρων. Κατά τη συμπλοκή που ακολούθησε σκοτώθηκε από τις πέτρες των απεργών που συμπαραστάθηκαν στους συναδέλφους τους (παρότι το σωματείο καταδίκασε τις δολοφονίες και μίλησε για προβοκάτσια), ο ανθυπομοίραρχος Σκαλιδάκης, ενώ τραυματίστηκαν στρατιώτες και χωροφύλακες. Εκείνοι με τη σειρά τους πυροβόλησαν στο πλήθος, σκοτώνοντας μια καπνεργάτρια και τραυματίζοντας αρκετούς ακόμα, ενώ σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, υπήρξαν δυο νεκροί χωροφύλακες και δυο απεργοί. Η Καβάλα μεταβλήθηκε σε στρατοκρατούμενη πόλη (μάλιστα ήρθαν κι ενισχύσεις από το Πράβι, τη σημερινή Ελευθερούπολη, αλλά και τη Δράμα) και για κάποιες ώρες τα μαγαζιά έκλεισαν και οι κάτοικοι έμειναν στα σπίτια τους. Ο συνολικός απολογισμός των τραυματιών, σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής, να παρουσιάζουν τα γεγονότα ως “κομμουνιστικές ταραχές” ανήλθε στα τριάντα άτομα.
Τα γεγονότα, έφτασαν και στην ελληνική βουλή, με σειρά ερωτήσεων και τοποθετήσεων προκαλώντας υστερία ακόμα και περί “σοβιετικού δακτύλου”, κάτι που αναγκάστηκε να διαψεύσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ανδρέας Μιχαλακόπουλος.
Στην Καβάλα συνελήφθησαν δεκάδες συνδικαλιστές καπνεργάτες της Καπνεργατικής Ένωσης Καβάλας, αντιμετωπίζοντας σε πολλές περιπτώσεις βαριές ποινές στο Στρατοδικείο Καβάλας. Σε πολύ σοβαρές καταγγελίες, που επιβεβαιώθηκαν αργότερα από τον τοπικό τύπο, προχώρησε ο βουλευτής της Δημοκρατικής Ένωσης του σοσιαλδημοκράτη Αλέξανδρου Παπαναστασίου, Αύγουστος Θεολογίτης από τη Θάσο, κάνοντας λόγο για διοργάνωση “φασιστικών φαλάγγων” από τον Γεώργιο Κονδύλη (ήταν Βουλευτής Καβάλας) , που εξόπλιζε ο στρατός κατά των κομμουνιστών εργατών.
